یک کارشناس چاپ و نشر در برنامه «سفر به سرزمین واژه‌ها» رادیو فرهنگ ضمن تشریح نمایشگاه کتاب پکن از صحبت درباره انتقال ادبیات معاصر ایران به چین در این نمایشگاه خبر داد.
به گزارش رویداد فرهنگی، برنامه «سفر به سرزمین واژه‌ها» از رادیو فرهنگ چهارشنبه 26 مهرماه با حضور فرید مرادی کارشناس چاپ و نشر به بررسی کشور چین و نمایشگاه بین‌المللی کتاب پکن پرداخت.
کشور چین یکی از چند تمدن باستانی است که از گذشته‌های دور تاکنون مانده و در طی دهه‌های اخیر اولین قدرت اقتصادی جهان شده است. جمعیت بسیار چین تبدیل به یک عامل قدرتمند برای بهره‌وری از نیروی انسانی شده و سیستم حاکم بر چین توانسته با بهره‌برداری از نیروی کار انسانی فراوان موجود در کشور پیشرفت‌های اقتصادی قابل توجه و رشد صنعتی چشمگیری را برای چین رقم زند.
شهر پکن یکی از چند شهر بزرگ چین و پایتخت این کشور است. پکن یکی از مراکز اصلی ساخت و تولید کاغذ بوده ودر رساله‌های قدیمی که درباره کاغذ وجود دارد از کاغذ مرغوب خانبالغ (همان پکن) بسیار یاد شده، درواقع یکی از بهترین کاغذهایی بوده که در کشور چین ساخته می‌شده است.
امروزه چین یکی از بزرگترین تولیدکنندگان کاغذ در دنیا است و کشور ما هم برای واردات کاغذ از چین بهره می‌گیرد و بسیاری از کتاب‌هایی که در ایران به چاپ می‌رسند با استفاده از کاغذهایی است که از کشور چین وارد می‌شوند.
پکن شهری با 17 هزار و 800 کیلومتر مربع وسعت و 15 میلیون نفر جمعیت است، بخش‌هایی از مرز شمال شرقی شهر پکن در کنار دیوار چین قرار گرفته و منطبق با دیوار چین است، دیواری که از عجایب و شگفتی‌های معماری جهان به شمار می‌رود و تبدیل به یکی از مهمترین جاذبه‌های گردشگری و توریستی در چین شده است. پکن از شهرهای کهن تاریخی در دنیا و دارای آثار و ابنیه‌هایی از هزارسال پیش از میلاد است.
حضور 90 کشور دنیا در نمایشگاه کتاب پکن
نمایشگاه کتاب پکن یکی دیگر از نمایشگاه‌های کتابی است که به صورت بین‌المللی در جهان برگزار می‌شود و امسال در شهریورماه (یکم تا پنجم) بیست‌وچهارمین دوره برگزاری نمایشگاه را شاهد بودیم. طی سال‌های اخیر در نمایشگاه بین دو تا دو هزار و 500 شرکت‌کننده از حدود 90 کشور جهان حاضر می‌شوند.
امسال غرفه 500 متری در نمایشگاه کتاب پکن به ناشران ایران اختصاص داشت و اسم شعاری که برای نمایشگاه انتخاب شد «ایران، رویای رنگین جاده ابریشم» بود. حدود 95 عنوان کتاب و 16 ناشر و آژانس ادبی از ایران در این نمایشگاه شرکت کردند و غرفه ایران بسیار مورد استقبال قرار گرفت. هفته فیلم ایران، تعدادی از نویسندگان داخلی و نشست‌های مشترکی بین نویسندگان ایران و چین در غرفه ما برگزار و 70 تابلو از تصویرگران ایرانی در این نمایشگاه به نمایش گذاشته شد. سال 2019 قرار است که شهر پکن مهمان ویژه ایران در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران باشد.
کشور چین ارتباطات دیرینی با ایران دارد و آثار کلاسیک ادبیات فارسی مثل شاهنامه، گلستان، بوستان و اشعار حافظ در این کشور ترجمه شده است، همواره تعدادی از دانشجویان چینی در ایران به آموزش زبان و ادبیات فارسی پرداختند و سفیرانی برای معرفی فرهنگ ایرانی در چین شدند. اسلام هم پیشنینه دیرینه‌ای در چین دارد و همین امر پیوندهای وسیعی را بین فرهنگ ایران و چین ایجاد کرده است.
در همین نمایشگاه اخیر این گرایش و علاقه نویسندگان و ناشران چینی برای ترجمه آثارشان به فارسی و شناخته شدن آنها کاملا محسوس بود. نمایشگاه بین‌المللی پکن اولین بار در سال 1986 میلادی شروع به کار کرد و تاکنون بیست‌وچهار دوره از آن برگزار شده است.
سانسور و ممیزی برای ورود کتاب به نمایشگاه
تا دوره بیست‌وسوم نمایشگاه در یک محوطه‌ای به وسعت 78 هزار و 600 مترمربع برگزار شد. در نمایشگاه کتاب پکن صنعت نشر معرفی، حق رایت جابجا و واگذار می‌شود. یکی از مسائل موجود، نوعی سانسور و ممیزی برای ورود کتاب‌ها به این نمایشگاه است که کتاب‌ها برای حضور باید منطبق با قوانین جمهوری خلق چین باشند. سه روز ابتدایی نمایشگاه طبق معمول اکثر نمایشگاه‌های بین‌المللی جهان به بازدیدکنندگان حرفه‌ای و متخصصان صنعت نشر و کتاب اختصاص دارد و روزهای چهارم و پنجم برای بازدید عمومی است.
برگزارکنندگان نمایشگاه کتاب پکن؛ سازمان صداوسیما، مطبوعات و شرکت گروه صادرات و واردات کتاب چین هستند. طی سال‌های اخیر کشورهایی مثل امارات متحده عربی و اروپای شرقی و مرکزی مثل آلبانی، بلغارستان و غیره مهمانان ویژه این نمایشگاه بودند.
نمایشگاه کتاب پکن مانند بسیاری از نمایشگاه‌های جهان دارای ورودی نسبتا قابل توجه و گران است. یکی از ویژگی‌های خاص نمایشگاه پکن که تاحدودی آن را از سایر نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب دنیا متمایز می‌کند، ارائه و آثار تصویرگری‌های کتاب حوزه کودک و نوجوان است و آثار تصویرگران خارجی و چینی در این نمایشگاه عرضه می‌شود، درواقع یک سالن ویژه برای کودک و نوجوان دارد و برگزارکنندگان نمایشگاه به این حوزه توجه زیادی را نشان می‌دهند و یکی از بخش‌های برجسته و مهم نمایشگاه شده است.
برگزاری دوره‌های آموزشی بازاریابی برای صنعت نشر چین
آثار عده‌ای از تصویرگران شرکت‌کننده در این نمایشگاه به نمایشگاه بلونیا هم راه پیدا می‌کند و از ایران هم سعیده ثابت‌نیا و طاهره زحمت‌کش در کنار تصویرگران دیگر آثار خود را به نمایش گذاشتند. برنامه‌های جنبی متنوعی در نمایشگاه کتاب چین غیر از عرضه کتاب وجود دارد مثل برگزاری دوره‌های آموزشی درخصوص بازاریابی برای صنعت نشر چین.
صنعت نشر چین صنعتی است که عمدتا زیرنظارت دولت قرار دارد و راه پیدا کردن آن به بازار جهان تنها در انتقال حق رایت برای ترجمه آثارش می‌تواند محقق شود. در سال‌های اخیر نویسنده چینی به نام «مویان» برنده جایزه نوبل شد و همین باعث شد که توجه بیشتری به ادبیات کشور چین معطوف شود. در ایران هم این عنایت به ترجمه و چاپ آثار نویسندگان چینی رشد پیدا کرده و به خصوص بسیاری از آثار مویان به فارسی ترجمه شده است.
اصولا یکی از ویژگی‌های نمایشگاه‌های بین‌المللی، افزایش سطح تعامل بین ناشران کشورها با یکدیگر است، به ویژه امسال که غرفه مخصوص ایران در نمایشگاه کتاب پکن برگزار بود طبق برنامه 10،10 درچین 10 ناشر چینی با 10 ناشر کشور مهمان به مبادله افکارشان می‌پردازند و درباره آثار و ترجمه‌ها صحبت می‌کنند. خوشبختانه این بار صحبت‌هایی درباره انتقال ادبیات معاصر ایران و ترجمه آن به زبان چینی برای معرفی بیشتر این ادبیات شد.
دانشجویان چینی ایران، سفیران فرهنگی کشور ما
یک ارتباط فرهنگی از طریق دانشگاه ادبیات دانشگاه تهران ما با دانشجویان چینی داریم و طی سال‌های اخیر این افراد مرتبا سفیر فرهنگی ایران در آن کشور بودند و به معرفی فرهنگ و ادبیات ایران پرداختند.
از دیگر ویژگی‌های نمایشگاه کتاب چین، نشست انجمن ناشران بین‌المللی و همچنین ناشران بین‌المللی کودک در این کشور است. هم‌اندیشی مدیران برای انتقال حق نشر و کپی رایت، نشست‌هایی برای انجمن و چاپ و نشر کتابهای دیجیتال، دیدار ناشران 10،10 ؛ بررسی مشکلات بازار کتاب کودک در چین استفاده از تجربیات ناشران موفق بین‌المللی در جهت رفع مشکلات موجود بین آنها و حضور نویسندگان بین‌المللی در نمایشگاه کتاب پکن از جمله ویژگی‌های این نمایشگاه است.
