به گزارش خبرنگار رویداد فرهنگی، مجله فرهنگی بخارا به مناسبت پنجاهمین سالگرد درگذشت سعید نفیسی شبی را به بررسی آثار و زندگی وی اختصاص داد و این شب، چهارشنبه (بیست وهفتم اردیبهشت‌ماه) در کانون زبان فارسی (بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار) با سخنرانی دکتر نصرالله پو رجوادی، دکتر میلاد عظیمی، علیرضا اعتصام‌، علی اصغر ارجی و رامین نفیسی برگزار شد.

سعید نفیسی سال‌ها استاد دانشگاه تهران بود و دربیشتر دانشگاه‌های اروپا و هند و پاکستان تدریس کرد، به علت عشق وافرش به ادبیات فارسی و فرانسه آثار سیاری به قلم او تالیف و ترجمه (از جمله ترجمه ایلیاد و ادیسه از هومر و آثاری از پوشکین و بالزاک) دارد، همچنین در زمینه تصحیح دیوان‎های شاعران بزرگ ایران گام‌های ارزنده‎ای برداشت و مقالات و کتابهایش درباره تاریخ ادبیات حائز اهمیت است.

نفیسی یکی از پرکارترین محققان بود

پس از معرفی شخصیت و ویژگی‌های سعید نفیسی از جانب علی دهباشی، نصراله پورجوادی در این شب به ایراد سخنرانی پرداخت و درباره نفیسی بیان کرد: نفیسی در سال 1345 فوت کرد، در آن زمان من خارج از کشور دانشجو بودم لذا هیچوقت افتخار زیارت استاد نفیسی را نداشتم.

وی با بیان اینکه بیشتر کارهای نفیسی در زمینه ایران، ادبیات و زبان فارسی است، عنوان کرد: کسانی که به ایران و ایرانی علاقه‌مند باشند نفیسی را می‌شناسند و محال است کسی بخواهد در زمینه ادبیات فارسی، ایران‌شناسی، شعر، نثر فارسی و کتاب‌های تالیفی این زمینه‌ها در دوران اسلامی کار کند و با اسم  مرحوم نفیسی روبه رو نشود.

پورجوادی با بیان اینکه نفیسی یکی از پرکارترین محققان بود، ادامه داد: مجموعه سه جلدی تهیه شده از مقالات استاد نفیسی تا حد زیادی گواه وسعت و دامنه کارها و نوشته های ایشان است.

در گذشته، خاندان‌ها متولیان علم و فرهنگ شهر و کشور خود بودند

پورجوادی با اشاره به اینکه مدتی است موضوع خاندان‌های فرهنگی و علمی ایران توجه‌اش را به خود جلب کرده است، گفت: امروزه توقعمان این است که باید بانی فعالیت‌های فرهنگی، دولت و حکومت باشد در حالی که در قدیم، خاندان‌ها بعنوان متولیان فرهنگ شهر و کشور خود بودند و خاندان نفیسی هم یکی از خاندان‌های مهم فرهنگی ما در هفت تا هشت قرن گذشته بوده است.

وی در ادامه سخنرانی خود، گزارشی درباره خاندان نفیسی (به ویژه شخصیت پدر مرحوم سعید نفیسی) و فعالیت‌هایی که آنها در گذشته داشته اند، ارائه کرد.

پس از پایان سخنان پورجوادی، علی دهباشی یکی از بهترین مقالات و خاطراتی که از سعید نفیسی نوشته شده را مربوط به همسر ایشان (پریمرز نفیسی) دانست و قسمت‌هایی از این خاطرات را برای حاضران در این شب قرائت کرد.

کتاب فخرالدینی را نفیسی زنده کرده است

دهباشی ضمن معرفی فخرالدین فخرالدینی بعنوان تنها عکاس پرتره ایران (با سابقه فعالیت بیش از 65 سال) که از شخصیت‌های مهم دوره گذشته در آتلیه خود، پرتره برمی‌داشته است، از وی خواست که درباره نفیسی سخنرانی کند.

فخرالدینی آخرین عکاسی خود را مربوط به 55 سال قبل از مرحوم تختی بیان کرد و اظهار داشت: پرتره نفیسی، کتاب من را زنده کرده است و افتخار می‌کنم که با نفیسی (شخصیتی بسیار آرام) آشنا شدم و اولین فردی بودم که از ایشان پرتره برداشت.

گفتنی است، مجموعه کارهای فخرالدینی در دوجلد منتشر شده و یکی از پرتره‌های معروف آن مربوط به سعید نفیسی است.

در ادامه متنی را که حبیب یغمایی به یاد سعید نفیسی نوشته بود از جانب یادگارش افسانه یغمایی برای حاضران خوانده شد.

میلاد عظیمی در این برنامه ضمن گرامی داشت یاد افار، اظهار داشت: بدون شک اگر افشار در میان ما بود این شب را بسیار می‌پسندید چرا که نفیسی بعنوان یکی از استادنی است که از او بسیار تاثیر پذیرفته است.

به گفته وی؛ افشار، سعید نفیسی را ایراندوست واقعی، خادم به فرهنگ ایران و دستگیر و معرف جوانان می دانسته و در تمام این حوزه‌ها از نفیسی تاثیر پذیرفته است.

عظیمی اظهار داشت: سعید نفیسی در تمام عمر نوشت، هرجا که از وی مقاله می‌خواستند می نوشت، درواقع کسی را نمی‌شناسیم که مانند نفیسی دایره کارش با نشریات تا به این اندازه گسترده باشد؛ گاهی فکر می‌کنم که در نگاه نفیسی معنای زندگی در روندگی مدام خلاصه می‌شد و مصداق اصلی روندگی را برای خود در خواندن و نوشتن می‌دانست، درواقع می‌خواند و می‌نوشت تا زنده بماند که به وطن و فرهنگ وطنش خدمت کند.

وی با بیان اینکه نفیسی راه خود را یافت، رفت و به مقصد رسید، ادامه داد: مرگ هم نتواسنت زندگی و روندگی را از وی بگیرد؛ برای من نام سعید نفیسی یادآور نام بلند ایران است ایرانی که در عبارت از دل برخواسته او ماندگار شده است.

خاموشی همیشه موجب فراموشی نیست

علیرضا اعتصام، مولف و پژوهشگر معاصر نیز در ادامه با اشاره به کتاب خود درباره نفیسی بیان کرد: نفیسی همچون هر نویسنده دیگری با بهره‌گیری از معیارها و ملاک‌های مورد قبول خویش نه صرفا از دیدگاه ادبی، که از نظر روان‌شناسی و جامعه‌شناسی به تحلیل روحیه و شخصیت فکری شاعران؛ نویسندگان، هنرمندان و سیاست‌مداران ایران در سده اخیر پرداخته است.

وی ادامه داد: نفیسی در فاصله سال‌های 34 تا 38 بخشی از این مقالات را با نام «خیمه شب‌بازی» بخشی را با نام خاطرات ادبی و بخشی را خاطرات جوانی تدریجا به رشته تحریر درآورده است و برای انتشار به مجلات سفید و سیاه و خواندنی‌ها سپرده است. با اینکه دیرزمانی از خاموشی نفیسی می‌گذرد؛ مردم کتاب خوان و دوستدار دانش آن زنده یاد را نیک می‌شناسند و درواقع خاموشی همیشه موجب فراموشی نیست.

نثر علمی نفیسی در میان منتقدان و نظریه پردازان ادبی در ایران بی نظیر است

در ادامه برنامه علی‌اصغر ارجی، نویسنده درباره نفیسی بیان کرد: نثر ساده مهم‌ترین ویژگی سعید نفیسی با سه سطح (مربوط به متون علمی و مقالاتش، داستان‌ها و رمان‌های عاشقانه، تاریخی، خاطرات ادبی و جوانی) است.

وی با اشاربه به ویژگی‌های نثر ساده نفیسی مانند پرهیز از تکرار کلمات، پرهیز از به کار بردن کلمات عربی و غیره ادامه داد: نثر علمی نفیسی در میان منتقدان و نظریه‌پردازان ادبی در ایران بی‌نظیر است اما نثر رمان و داستان‌های وی از آنجا که مربوط به آغاز نویسندگی و قبل از سال 1330 است علیرغم ساده و روان بودن، دو ویژگی داستانی را ندارد و الگوهای داستانی را در نوشته‌هایش نمی‌بینیم.

در پایان برنامه رامین نفیسی فرزند مرحوم سعید نفیسی ضمن تشکر از سخنرانان برنامه، چند خاطره از پدر خود را که به خصوصیات اخلاقی وی بر می‌گردد، مطرح کرد و گفت: از نظر من پدرم هنوز زنده است.

طبق گفته رامین نفیسی، او نسبت به سایر خواهران و برادرانش مدت کمتری را با پدرش زندگی کرده و حافظه بسیار خوب، عشق به ایران و کتاب را بعنوان اولین مواردی که درباره آنها از پدر خاطره دارد؛ عنوان کرد.

عکاس: ونداد ذوقی

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•