به گزارش رویداد فرهنگی، نشست نقد و بررسی کتاب «حقوق بشر و محیط‌ زیست؛ دورنمای فلسفی، نظری و حقوقی» چهارشنبه 28 تیرماه با حضور اسماعیل کهرم، مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در امور محیط طبیعی، فرهاد دبیری، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی و  رضا امینی، مترجم کتاب در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب برگزار شد.

 در ابتدای برنامه اسماعیل کهرم با اشاره به کشته شدن 119 حافظ محیط زیست، خود را شکار‌بانی ایرانی دانست و بیان کرد: کتاب «حقوق بشر و محیط‌ زیست؛ دورنمای فلسفی، نظری و حقوقی» آرزوی دیرین من‌، یعنی تحصیل در رشته فلسفه را بیدار کرد.

وی با بیان اینکه یادداشت مترجم بسیار رسا است، گفت: معتقدم که ترجمه پُل انتقال دانش و هم‌سطح تالیف است. مترجم زمینه‌های برگزاری کنفرانس استکهلم را بررسی و به تخریب‌های محیط زیست اشاره می‌کند. جنگ‌ها، تلفات، خصومت‌ دولت‌ها و ملت‌ها همچنین نکات مثبت مانند پیشرفت‌های پزشکی را وقتی کنار هم قرار می‌دهد جهان را متوجه وخامت اوضاع محیط زیست می‌کند.

تشریح توسعه پایدار در کتاب «حقوق بشر و محیط‌ زیست؛ دورنمای فلسفی، نظری و حقوقی»

کهرم اظهار داشت: سال 1351 با اطلاع از نابودی تالاب‌هایی مانند انزلی و از دست دادن ببر مازندران و شیر ژیان؛ ایران، سازمان حفاظت محیط زیست را ایجاد کرد و برگزاری کنفرانس استکهلم در ایجاد این سازمان موثر است؛ بعبارت دیگر هرچند که ایده در کشور‌‌های غربی مطرح شده بود اما به کشور‌های جهان سوم گسترش پیدا کرد.

وی با اشاره به پرداختن نویسنده به علت‌‌یابی بروز مشکلات زیست محیطی گفت: توسعه پایدار در کتاب تشریح می‌شود، همچنین بررسی و کاوش حقوق‌های نو‌ظهور در نظام بین‌المللی حقوق بشر نیز بعنوان هدف تعیین شده است. 

چالش‌های محیط زیست مقوله‌ای جدید نیست

فرهاد دبیری، در ادامه به سخنرانی پرداخت و گفت: چالش‌های محیط زیست از یک منظر بعنوان مقوله‌ای نوین شناخته می‌شود، اما با یاد‌آوری حرکت «بهار خاموش» این چالش چندان هم جدید نیست.

 معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی با اشاره به کنفرانس بین‌المللی مطرح در حوزه محیط زیست ادامه داد: حقوق محیط زیست بی‌تردید توسعه پیدا کرده و هیچ یک از کنفرانس‌های بین‌المللی معادل کنفرانس‌های محیط زیست، معاهده و اهمیت نداشته، درواقع شکل‌‌گیری انجمن‌ها و توجه بیشتر به حقوق‌ نرم از‌ جمله تحولات در این عرصه است.

نگاه میان‌رشته‌ای نویسنده در تدوین کتاب

رضا امینی درباره لزوم توجه بیشتر به مباحث فلسفی، حقوقی و نظری در حوزه محیط زیست گفت: مباحث کتاب «حقوق بشر و محیط‌ زیست؛ دورنمای فلسفی، نظری و حقوقی» از نیاز‌های کشور در حوزه محیط زیست است. محتوای بسیاری از کتاب‌های دانشگاهی خالی از ابعاد نظری و فلسفی است بنابراین یکی از اهداف ترجمه این کتاب جبران این کمبود بود، درحقیقت کشوری که به دنبال توسعه است باید از منابع به روز و تجارب بین‌المللی استفاده کند.

به گفته وی، ترجمه، علاوه بر انتقال علم موجب تقویت زبان فارسی می‌شود.

 امینی با اشاره به ویژگی پیوستگی مطالب کتاب و تاکید آن بر اخلاق زیستی از زاویه نظری و فلسفی، ادامه داد: از ویژگی‌های این کتاب نظم و خالی بودن از اضافات است. نویسنده در تدوین کتاب نگاه میان‌رشته‌ای دارد و در رشته‌‌های حقوق بین‌الملل، محیط زیست و همچنین روابط بین‌الملل متخصص است.

 وی افزود: کتاب در دو بخش تدوین شده است و در مقدمه به مسائلی از‌ جمله مشکلات کره زمین اشاره می‌کند. نکته قابل تامل در مقدمه پرداختن به موضوع توان ترمیمی زمین است که تاکید می‌شود باید از ابزار‌های مختلف برای تخریب بیشتر استفاده کنیم. نویسنده به مقوله محیط زیست از منظر حقوقی نگاه کرده که در واقع فراتر از دیوار حاکمیت دولت‌ها است.

نگاه به حفظ محیط زیست از دو زاویه انسان محوری و محیط زیست محوری

مترجم کتاب بیان کرد: نویسنده از دو زاویه «انسان محوری» و «محیط زیست محوری» به حفاظت محیط زیست نگاه کرده است. انسان در بهره‌گیری از طبیعت در اولویت است اما در محور دوم با دو رویکرد بنیادین و رادیکال تاکید می‌شود، موجودات دیگر نیز مهم هستند، اهمیت توسعه پایدار در این کتاب مبنا و نظریه نویسنده نیز بر همین اصل قرار دارد. خالق اثر در دومین فصل کتاب به موضوعاتی مانند وضعیت کنونی محیط زیست در جهان و جنس و ریشه این مشکلات پرداخته است.

وی در بیان دلایل دیگر مشکلات زیست محیطی ادامه داد: رشد جمعیت همچنین فقر در شکل‌گیری مشکلات زیست محیطی نقش دارند. فقر در این عرصه معلول و علت است بعبارت دیگر مسائل زیست محیطی از یک سو باعث فقر می‌شود و از سوی دیگر فقر زمینه‌‌ساز بروز مشکلات محیط زیست می‌شود.  

 رضا امینی درباره آغاز توجه بشر به محیط زیست تصریح کرد: نویسنده در بخش دوم کتاب برمبنای نظریات حقوق بشر، سه نسل این نظریات شامل «حقوق مدنی و سیاسی»،‌ «حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی» و «حقوق جمعی و گروهی» را تحلیل کرده است و بسیاری معتقدند که باید حقوق زیست محیطی را به این تقسیم‌بندی افزود.

وی یادآور شد: بی‌توجهی به هر یک از ارکان سه‌گانه دموکراسی، توسعه و محیط زیست موجب آسیب به جهان می‌شود.