در شب نوش‌آفرین انصاری، ضمن توضیح فعالیت‌های او به تلاش‌هایش برای جاودانه ساختن دانش به وسیله کتاب تاکید شد.
به گزارش رویداد فرهنگی، شب نوش‌آفرین انصاری به همت مجله بخارا نهم خردادماه در کانون زبان فارسی برگزار شد. نوش‌آفرین انصاری استاد دانشگاه، نویسنده و پژوهشگر علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی ایرانی است. پدرش دیپلمات وزارت امور خارجه بود و در پاییز ۱۳۱۸ در سیملا هندوستان زاده شد. تحصیل در رشته کتابداری را تا مقطع کارشناسی در مدرسه عالی کتابداری ژنو و مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه مک گیل کانادا ادامه داد و به ایران بازگشت.
انصاری از اعضای شورای کتاب کودک است. او از اعضای هیئت علمی کتابداری دانشگاه تهران بوده و راه‌اندازی بخش فنی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و ریاست کتابخانه دانشکده ادبیات دانشگاه تهران از فعالیت‌های اوست. انصاری طی چندین دوره در ایفلا، نمایشگاه دوسالانه تصویرگران براتیسلاو و چندین نمایشگاه بین‌المللی دیگر شرکت کرده است.
علاقه به فرهنگ ایرانی و ادبیات فارسی هیچوقت از زندگی انصاری و همسرش جدا نشده است
در این برنامه پس از صحبت‌های علی دهباشی درباره دوران زندگی و فعالیت‌های کاری نوش‌آفرین انصاری، مهدی محقق به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: در موضعی قرار گرفتم که باید 54 سال زندگی مشترک را با نوش‌آفرین انصاری بیان کنم، سال‌هایی که کاملا با رضایت، خوشی و پیشرفت علم و دانش و فرهنگ توامان بوده است.
همسر انصاری با بیان اینکه آنها از دو خانواده کاملا متفاوت بودند و هستند، اظهار داشت: انصاری از یک خانواده دیپلماتیک و من از یک خانواده روحانی بودم، من تحصیلات آغازین حوزوی و طلبگی را در دانشکده الهیات و ادبیات تهران طی دو دوره دکتری خواندم در حالی که انصاری هرگز در ایران درس نخوانده است، اما یک رشته میانمان مشترک بود که زندگی ما را همراه با خوشبختی و باروری ساخت و آن علاقه به فرهنگ ایرانی و اسلامی و ادبیات فارسی بوده که هیچوقت از خانواده ما جدا نشده است.
وی اظهار داشت: یک سال پس از ازدواج با یکدیگر به کانادا سفر کردیم و علیرغم خانهداری، همسرداری، در سه سالی که آنجا ساکن بودیم، ایشان علم و دانش را دنبال کرد.
انصاری باید برای دختران الگو باشد
محقق، کار در کانون اصلاح و تربیت، کار برای نابینایان و انجام کارهای داوطلبانه مثل صرف هرآنچه که از خانواده برای انصاری به ارث مانده در جهت تاسیس مدرسه‌ای در جنوب تهران را از جمله اقدامات نوش‌آفرین انصاری اعلام کرد.
وی بیان کرد: در این سال‌ها هیچوقت صدای من یا ایشان در برابر یکدیگر بلند نشده و با خوشی و خوشبختی کنار هم زندگی کردیم و ثمره زندگی 54 ساله ما داشتن چهار فرزند به نام‌های عباس، هستی، محمود (با وجود سن کم اما یکی از فضلا است) و نرگس (سال اول رشته روان‌شناسی دانشکده حقوق دانشگاه تهران) است.
همسر انصاری با بیان اینکه متاسفانه علیرغم وجود مکان‌های بسیار برای پرورش بدن جوانان، برای پرورش روح آنها مکان‌های بسیاری نیست، گفت: باید روش زندگی انصاری برای دانشجویان و دختران جوانان الگو قرار گیرد که دنبال علم و فرهنگ روند و از ظواهر زندگی که امروز بیشتر مد شده است، بپرهیزند.
انصاری رکن کتابداری امروز محسوب می‌شود
در ادامه برنامه ژاله آموزگار با شاراه به فعالیت‌های انصاری در بخش کتابداری، اظهار داشت: در این مجلس از بانوی کتابداری تجلیل می‌شود که میان همکارانش بعنوان رکن کتابداری امروز به شما می‌رود و از پایه‌گذاران و فعالان در زمینه تهیه دانشنامه کودکان است لذا دوستانش به او علاقه دارند و پیشکسوتان تحسینش می‌کنند.
وی ادامه داد: من سررشته‌ای از کتابداری ندارم، درباره ادبیات شفاهی قلم زدم و از قصه شبانه مادربزرگ‌ها یاد کردم و اکنون در مقام تجلیل از کتابخانه و کتابدار هستم، اینها همه ظاهر ماجرا است و درواقع مناسبت دیگری که مرا به اینجا کشیده ارادت شخصی من به نوش‌آفرین انصاری است.
آموزگار بیان کرد: هر زمان نوش‌آفرین انصاری را با آن لبخند مهربانشان می‌بینم ایشان را با عبارتی توصیف می‌کنم و می‌گویم که شما خُلقاً و خَلقاً از زیبایی برخوردار هستید، چون چهره زیبا، خندان و مهربان ایشان برای همه ما آشنا است.
وی با اشاره به احترام و حق‌شناسی انصاری عنوان کرد: ایشان همواره در صحبت‌ها و سخنرانی‌های خود بزرگانی همچون ایرج افشار، جهانداری، انوار را با احترام یاد کرده است و این حق‌شناسی ایشان را می‌رساند.
آموزگار با اشاره به تلاش‌های انصاری و یارانش را در جاودانه ساختن دانش با کتاب عنوان کرد: عکس ما، اجدادمان حافظه هایشان کتابخانه هایشان بود چرا که آنها معتقد بودند نیروی خدایان بر روی گفتار اعمال می‌شود و انسان بر نوشته‌ها تکیه می‌کند.
وی با بیان اینکه دانشنامه خود و انصاری روایت‌هایی از پدربزرگان و مادربزرگان است، گفت: علیرغم این گذشته با سنت شفاهی اما انصاری حافظه‌های حافظان را در کتاب‌هایش جا داد؛ لذا در برابر این تلاش سر تعظیم فرو می‌آوریم و آرزوی قلبی مان این است که با کتاب آشتی کنیم البته منظور آشتی نسل جوان است که حوصله برگ زدن کتاب را ندارند و تنها با زدن کلیدی اطلاعات و صفحات را جا به جا می‌کنند.
از همان نخستین برخورد شیفته انصاری می‌شوید
ادامه برنامه به سخنرانی بهاءالدین خرمشاهی اختصاص پیدا کرد؛ او شاگرد انصاری و محقق بودن را از استاد بودن برای دیگران ارزشمند دانست.
همچنین کامران فانی از لحظه آشناییش با نوش آفرین انصاری یاد کرد و گفت: همکان به خوبی می‌دانند که انصاری در نخستین برخورد همواره گرم، صمیمی و تاثیرگذار است و در همان لحظه اول آشنایی، شیفته او خواهید شد.
فانی با اشاره به سیر مشکلات برای ورود رشته‌های جدید به ایران و مهم دانستن حفظ حافظه تاریخی در این مسیر بیان کرد: در دورانی ایران به شدت کتبی شد اما در چند قرن اخیر شاهد رونق کتاب نبودیم و کتابخانه‌ها کوچک شد، در همین زمان غرب روش‌های مهمی برای ارائه کتاب داشت و به همین ترتیب رشته کتابداری ایجاد شد.
وی یکی از پیشرفته‌ترین رشته های دانشگاهی را کتابداری دانست و اظهار داشت: انصاری هیچوقت روی جنبه‌های فنی تکیه نکرد و روستایی‌ها، کودکان و انسان عادی شهر را در سه کتابخانه تصور کرد، درواقع در آن سال‌ها انجمن کتابداری بخش مهم کار خود را آموزش کتابداری در شهرستان‌ها می‌دانست و انصاری مسئول بخش آموزش بود.
فانی با اشاره به برپایی دوره‌های کتاب مدت در شهرهای مختلف گفت: اینگونه بود که انصاری نقش خود را به درستی ایفا کرد و امروزه این بنیان‌گذاران کتابداری یعنی سلطانی و انصاری را قدر می‌دانیم.
وی همچنین درباره حضور مهم انصاری در شورای کتاب کودک عنوان کرد: انصاری بیشتر متعلق به شورای کتاب کودک بود تا کتابداری و توران میرهادی در اواخر عمرش مطمئن بود که دیگری بخصوص درباره فرهنگنامه کودکان و نوجوانان کار او را دنبال می‌کند.
به گفته فانی، نقش انسانی انصاری با به نتیجه رسیدن فرهنگنامه بیشتر جلوه‌گر می شود.
پیشگام بودن برای انجام کارهای داوطلبانه خصوصیت انصاری است
فریبا افکاری از دیگر سخنرانان این برنامه بود که ضمن توضیحی درباره فعالیت‌ها و حمایت‌های انصاری در دانشگاه تهران گفت: انصاری کوشید تا با تدبیر و برنامه‌ریزی از استادان فن و حتی نسخه پژوهان اروپایی به نحوی مطلوب بهره گیرد.
وی با بیان اینکه ایجاد ارتباط گروه کتابداری با سایر کتابخانه‌ها از جمله دیگر اقدامات انصاری بوده است؛ اظهار داشت: برای انجام کارهای داوطلبانه همواره پیشگام بود و سعی می‌کرد این موضوع را در دانشگاه جا اندازد در حالی که جای خالی آن به شدت در جامعه حس می‌شود.
افکاری، از پرداختن به ترجمه کتاب و مقالات کتابداری و نسخه‌شناسی، آشنا کردن دانشجویان با فلسفه جنبه‌های نظری علم اطلاعات و دانش‌شناسی و نسخه‌شناسی و تاکید بر آموزش نظری و عملی سازماندهی کتاب‌های چاپی و چاپ سنگی بعنوان دیگر فعالیت‌های مفید انصاری نام برد.
وی در پایان صحبت‌های خود انصاری را استاد اهلی کردن دل‌ها دانست و ادامه داد: انصاری در کنار محقق همواره از پژوهش‌های نسخه‌شناسی حمایت کرده است.
فعالیت‌های انصاری در تاریخ ماندگار است
در بخش دیگری لیدا شجاعی پژوهشگر و یکی از شاگردان نوش آفرین انصاری بعنوان نماینده سایر شاگردان انصاری که در این برنامه حاضر بودند به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: فعالیت های انصاری در رساندن کتابها به روستا، ترویج کتابخوانی، فرهنگسازی برای همه نسلها و غیره؛ همواره در چهره ایشان متجلی و در تاریخ ماندگار است.
شورای کتاب کودک با بیش از هزار و 200 عضو
در در بخش پایانی سخنرانی‌ها و برنامه نوش‌آفرین انصاری ضمن تشکر و قدردانی از تمام کسانی که به او لطف داشتند از همسرش تشکر کرد که باعث یادآوری 54 سال زندگی مشترک شده است، وی همچنین جای میرهادی را بسیار خالی اعلام کرد و گفت: همنشینی من با بسیاری از افراد اینگونه به من شکل داده است افرادی مثل استادانم، خانواده من، همسرم و حتی فرزندانم.
انصاری با بیان اینکه هنگام ورود به گروه کتابداری درنظام دولتی با حری، حقیقی و قزل ایاق شروع به کار کرده است، ادامه داد: در همه امور با هم مشورت می‌کردیم و از برداشتن هر قدم برای رشد آموزش کتابداری لذت مشترک می‌بردیم البته من از تمام این افراد کم‌سوادتر بودم.
وی همچنین با اشاره به عضویت خود از سال 1342 در شورای کتاب کودک عنوان کرد: از سال 57 عضو هیئت مدیره شدم و شورای کتاب کودک امروز آنقدر بزرگ شده که با بیش از هزار و 200 عضو به دلیل تعداد اعضای زیاد نمی‌تواند در مکانی مناسب برای سالگردهای خود جشن بگیرد.
کتابداران باید فرهنگنامه پرورش دهند
انصاری فرهنگنامه را متولد سال 1358 دانست و گفت: من در فرهنگنامه هیچ نقشی نداشتم، میرهادی می‌گفت که فرهنگنامه را باید کتابداران پرورش دهند چون آنها کلیات وعشق این کار را نسبت به دیگران بهتر متوجه می‌شوند و این یک تجربه استثنایی بوده است.
وی همچنین در ادامه صحبت‌های خود به کتابداری اجتماعی و تاسیس خانه کتابدار در سال 83 بعنوان یک پایگاه تجربی اشاره کرد و گفت: کتاب، مطالعه و عشق ورزیدن را باید در جامعه پیش برد و نباید تحمیل کرد، درواقع باید براساس شناخت جامعه کتاب در بهترین کیفیت دراختیار آانها قرار گیرد.
نوش‌آفرین انصاری بیان کرد: یکی از اتفاق‌های مهم، گسترش اندیشه شورا در ایران است که ما اکنون دارای موسسات و اعضای مختلف شدیم که ابتدای کارشان در شورا بوده و اکنون جدا شدند و خانواده شورا را تشکیل دادند؛ موسسه پژوهشی کودکان دنیا با حدود 500 نفر و موزه عروسک‌های ملل (بخشی از فعالیت این موزه به کودکان کار اختصاص پیدا می‌کند) به ترتیب بزگترین و کوچکترین فرزندان شورا هستند.
وی آرزوی خود را کمک به یکدیگر و پرهیز از رقابت، حمایت از برنامه‌های حامیان شورا و فرهنگنامه، تداوم آرزوهای مرحوم میرهادی، پایدار ماندن شورا (طبق گفته وی به شدت با بحران جا روبه رو هستند)، انتشار فرهنگنامه و ساختن افق‌های باز برای فرزندان مطرح کرد و گفت: این آرزوها محقق نمی‌شود مگر با فکر به آزادی.
به گفته وی، سازمان مردم نهادی مثل شورا دریافت مستمری دولتی ندارد و با این حال روز به روز پیشرفت می‌کند، پس باید حمایت شود.
سال 95 سال طلایی برای فرهنگنامه بود
انصاری همچنین از سال 95 بعنوان سال طلایی برای فرهنگنامه یاد کرد و اظهار داشت: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سال گذشته تعداد زیادی فرهنگنامه تهیه کرد که این یعنی لمس فرهنگنامه از سوی هزاران کودک ایرانی، همچنین برای اولین بار موفق شدیم پس از دریافت مجوز فرهنگنامه را علاوه بر بخش کودکان در قسمت بزرگسال و عمومی نمایشگاه عرضه کنیم و این نشان جسارت شرکت تهیه و نشر فرهنگنامه بعنوان یک ناشر تک محصولی برای عرضه آن در دو غرفه متفاوت است
وی در پایان اعلام کرد: امیدواریم که در سال 96 جلد 17 فرهنگنامه منتشر شود و به دست مخاطبان رسد.
عکاس: ونداد ذوقی
