به گزارش خبرنگار رویداد فرهنگی، در صد و شصت و چهارمین مراسم بزرگداشت انجمن آثار و مفاخر فرهنگی از مرحوم حسن لاهوتی، مترجم، استاد دانشگاه و مولوی پژوه تقدیر شد.

این مراسم با حضور حسن بلخاری، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، مهدی محقق، رئیس هیئت مدیره انجمن، غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، نوش‌آفرین انصاری، دبیر شورای کتاب کودک و دیگر اساتید فرهنگ و ادب برگزار شد.

در این مراسم کتاب «لاهوتی نامه» که به همت انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به چاپ رسیده است، توزیع شد. این کتاب به زندگی و فعالیت حسن لاهوتی پرداخته است.

ترجمه‌های لاهوتی کار دست دوم نبودند

حسن بلخاری در ابتدای مراسم به فعالیت‌های لاهوتی اشاره کرد و گفت: لاهوتی 10 اثر و بیشتر از 100 مقاله داشت. بخشی از این آثار به ترجمه مهم‌ترین آثار مولوی پژوهان جهان مانند ریموند نیکلسون اختصاص دارد. بلخاری سپس از برخی ترجمه‌های مهم لاهوتی مانند «شرح مثنوی» اثر ریموند نیلکسون، «مولانا دیروز تا امروز، از شرق تا غرب» نوشته فرانکلین لویس و کتاب «شکوه شمس» اثر آن ماری شیمل، نام برد.

رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ادامه داد: گرچه در حوزه فکری و فرهنگی ما، معمولا ترجمه اثری دست دوم محسوب می‌شود، ساحت دیگری برای ترجمه درنظر گفته می‌شود و آن ساحت معناست. یک مترجم تا در معنا با مولف، مانوس و هم‌سخن و همدل نباشد، ترجمه سامان نمی‌یابد. مرحوم لاهوتی ترجمه «شرح مثنوی» نیکلسون را نه از بلندآوازگی مولف که از روح مثنوی پژوه خود انجام داد. او به معنا، مترجم بود نه به لفظ. زیرا سخن عشق تا در جان مترجم جا نکند و روح او را به اشتعال درنیاورد، اصل ترجمه ممکن نمی‌شود. پس مبادا که کار عظیم ترجمه او را کاری دست دوم انگاریم.

بلخاری در بخش دیگری از سخنانش لاهوتی را همدم و همنشین با «یکی از بزگ‌ترین متفکرین جهان معاصر ما»، سید جلال الدین آشتیانی نامید و گفت: مرحوم آشتیانی کسی نبود که مدح کسی را بگوید و بر اثر کسی دیباچه و مقدمه بنویسد. لاکن بر دو اثر ترجمه لاهوتی، بنا به تعلق دو سویه میان این دو بزرگ، هم دیباچه نوشته  و هم از او تعریف کرده است. زیرا مرحوم لاهوتی پاسدار و مراقب معنا بود. انس و هم‌نشینی در جان حسن لاهوتی عشق به مولانا را برانگیخت. این عشق مرکب راهوار ترجمه آثار شیمل و نیکلسون بود.

لاهوتی مانند فرزند آشتیانی بود

سپس مهدی محقق، رئیس هیئت مدیره انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برای حضار سخن گفت. محقق در سخنانش یکی از اهداف انجمن آثار و مفاخر فرهنگی را شناساندن بزرگان کشور به مردم دانست.

وی از حسن لاهوتی به عنوان یک مترجم زبردست نام برد و گفت: جاذبه خاصی میان دکتر لاهوتی و سید جلال الدین آشتیانی وجود داشت به طوری که رابطه آن‌ها مانند رابطه پدر و فرزندی بود.

محقق ادامه داد: این بزرگان باید شناخته شوند. یکی از اهداف انجمن آثار و مفاخر فرهنگی شناساندن این بزرگان است. گاهی من به بعضی شهرها می‌روم و وقتی اسم یک دانشمند برده می‌شود، هیچ کس از او اطلاع ندارد. هیچ روستا یا دهی در کشور ما نیست که از آن دانشمند بزرگی برنخواسته باشد.

کمال اول لاهوتی ترجمه آثار غربی بود

غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با حضور در این مراسم، از خدمات حسن لاهوتی به مولوی پژوهی سخن گفت. وی انتخاب حسن لاهوتی برای این بزرگداشت را مانند عموم انتخاب‌های انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، انتخاب درستی اعلام کرد.

حداد عادل، لاهوتی را فردی توصیف کرد که به دنبال آوازه‌گری و شهرت نبود و درباره اهمیت آثار او  گفت: تعداد شروحی که در مشرق زمین درباره مولوی نوشته شده، بسیار است ولی ما محتاج راویان امینی هستیم که به ما بگویند در دوران معاصر، غربی‌ها درباره مولوی، چه گفته‌اند و چه نوشته‌اند. ما اطلاعات دست اولی درباره جایگاه مولانا و تفسیر غربی‌ها از مولانا کمتر داشته‌ایم. خدمتی که مرحوم لاهوتی به عرصه مولوی پژوهی کرده است، باز کردن این میدان به روی مولوی پژوهان ایرانی است.

وی مصحح مثنوی تالیف نیکلسون را کامل‌ترین و جامع‌ترین مصحح مثنوی دانست و گفت: همان‌طور که استاد لاهوتی در یکی از مقدمه‌های کتابشان گفته است: تا کنون هرکس در ایران مثنوی منتشر کرده و تصحیح کرده، بر سر سفره نیکلسون نشسته است.

 وی ادامه داد: نیکلسون بعد از آنکه مثنوی را تصحیح کرد، کتاب گران‌سنگی در شرح مثنوی را نوشت. درحالی که ما فارسی زبانان، تصحیح مثنوی نیکلسون را چاپ مکرر کرده‌، خریده و فروخته‌ایم، هیچ کس قبل از دکتر لاهوتی به دنبال کارهای دیگر نیکلسون نرفته بود.

همچنین حداد عادل در سخنان خود از چاپ تصحیح جدیدی از مثنوی به قلم محمدعلی موحد خبر داد که به گفته وی پاییز امسال چاپ خواهد شد. به گفته رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی تفاوت این تصحیح با نسخه نیکلسون، استفاده استاد موحد از نسخه‌های نزدیک به مولانا در زمان این شاعر است که نیکلسون به آن‌ها دسترسی نداشت.

لاهوتی تجربه‌های خود را در اختیار دانشجویان می‌گذاشت

اصغر دادبه، عضو هیئت مدیره انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و فرهاد طاهری، نویسنده و ویراستار متون ادبی نیز در این مراسم ادای احترامی به حسن لاهوتی کردند.

دادبه درباره اهمیت ترجمه فارسی گفت: اهمیت ترجمه نباید دست کم گرفته شود. از آن زمانی که زبان فارسی در وضعیتی قرار گرفت که خواستند مفاهیم دینی را به فارسی بنویسند تا همگان بدانند، آرام آرام مفاهیم عقلی و فلسفی هم نوشته شد و به تدریج به جایی رسید که ما سیر حکمت در اروپا، اثر فروقی را داشته باشم و ما از مفاهیم فرنگی برای نخستین باز بهره ببریم.

فرهاد طاهری در سخنانش لاهوتی را استادی نامید که از در اختیار گذاشتن تجربیات و «بندهای فاخر» خود به دانشجویان دریغ نمی‌کرد و این ویژگی، او را از دیگر استادان متمایز می‌ساخت. 

• 
• 
• 
• 
•