به گزارش رویداد فرهنگی، فرید مرادی، مدیر انتشارات نگاه در برنامه «سفر به سرزمین واژه‌ها» از رادیو فرهنگ چهارشنبه 29 شهریورماه به بررسی نمایشگاه کتاب لندن پرداخت.

نمایشگاه کتاب لندن اسفندماه همه ساله برگزار می‌شود، لندن شهری پر از مه و باران و یکی از شلوغ‌ترین و قدیمی‌ترین شهرهای جهان است. آثار کهنگی و قدیمی بودن در جای جای لندن قابل دیدن است و مسافری که به این شهر می‌رود می‌تواند با شگفتی‌های آن مواجه شود، ساعت معروف بیگ بن، رودخانه تایمز و آثار تاریخی بسیاری که در هرجای این شهر بزرگ وجود دارد.

لندن یکی از صنعتی‌ترین شهرهای جهان در تولید صنعت بوده و به همین دلیل این آثار صنعت باعث شده که شهری شلوغ و پرترافیک و تاحدی آلوده در برابر خود داشته باشید. ابری و بارانی بودن دائمی هوا در لندن بسیار کسل کننده است لذا مسافری که از کشوری پرآفتاب به آنجا می‌رود گاهی شهر برایش دلگیر و خسته‌کننده می‎شود.

سابقه دیرین هنر در شهر لندن باعث شده که سالن‌های متعدد تئاتر و گاهی نمایش‌هایی که ده‌ها سال روی صحنه هستند را ببینید. افرادی که به عنوان مسافر یا گردشگر به این شهر وارد می‌شوند می‌توانند از آثار تاریخی فراوان این شهر بازدید کنند.

عمده توجه برگزارکنندگان نمایشگاه کتاب لندن معطوف به ناشران انگلیسی است

نمایشگاه کتاب لندن در مقایسه با نمایشگاه‌های جهانی کتاب تا حدی کوچکتر و عمده توجه برگزارکنندگان آن معطوف به ناشران انگلیسی و به طور کلی فضای نمایشگاه معطوف به کتاب‌های انگلیسی زبان است یعنی کتاب‌هایی که ناشران آمریکایی، استرالیایی یا کانادایی چاپ می‌کنند، به همین دلیل این نمایشگاه محدودتر و بازدید از آن هم بسیار کمتر از نمایشگاه‌هایی مثل بلونیا یا فرانکفورت است.

نمایشگاه کتاب لندن مثل تمام نمایشگاه‌های کتابی که در دنیا برگزار می‌شود، دارای مراسم جنبی فراوانی مثل نشست‌ها، سمینارها، گفت‌وگوها، ارائه طرح‌ها و پیشنهادات، مذاکره برای انتقال حق رایت کتاب و دیدار با نویسندگان معاصر انگلیسی است.

نمایشگاه کتاب لندن یک نمایشگاه عمومی است یعنی هر ناشر در هر حوزه‌ای که کتابی را به چاپ رسانده است در آن حضور دارد و بازدیدکنندگان می‌توانند از آن کتاب‌ها دیدن کنند.  این نمایشگاه اگرچه رسما فروش مستقیم ندارد اما می‌توان از آنجا کتاب تهیه کرد و ناشران حاضر گاهی متقاعد می‌شوند که کتاب را به مشتریان عرضه کنند و بفروشند.

مدت نمایشگاه کتاب لندن مانند تمام نمایشگاه‌های جهانی پنج روز است (سه روز اول بازدید نخبگان، متخصصان و کارشناسان و دو روز بعد بازدید عمومی). استقبالی که از این نمایشگاه می‌شود نسبت به نمایشگاه‌ها بین‌المللی دیگر کم است و آنچنان گرمی و استقبالی که در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران می‎‌بینید در لندن دیده نمی‌شود.

سردی هوا و باران عاملی موثر در کاهش تعداد بازدیدکنندگان

فصلی که نمایشگاه برگزار می‌شود، فصلی پر از باران و سردی هوا است و این امر بر کاهش بازدیدکنندگان اثر می‌گذارد. سفر به انگلیس نسبت به کشورهای دیگر به خصوص کشورهای اروپایی که عضو شینگن هستند دشوارتر است و ضمن گران‌تر بودن هزینه سفر، اخذ ویزا به ویژه برای ناشران ایرانی سخت است درواقع این امر باعث می‌شود که تعداد کمتری از ناشران ایرانی به این نمایشگاه روند.

نمایشگاه کتاب لندن از این جهت که شما تصویر روشن و گسترده‌ای از ناشران انگلیسی زبان را در برابر خود دارید، جلوه دارد؛ نمایشگاهی است که دستاوردهای یکسال فعالیت نشر عمده جهان (عمده کتاب‌های چاپ شده در جهان به زبان انگلیسی است) را می‌بینید و از طرف دیگر قدمت نشر کتاب در انگلیس و نویسندگان بزرگ و برجسته‌ای مثل شکسپیر، دیکنز باعث شده که توجه به این نمایشگاه به ویژه در حوزه ادبیات بیشتر باشد.

کتاب‌های ادبی عرضه شده در این نمایشگاه برجسته‌ترین‌های ادبیات جهان هستند و در بخش کتاب‌های نایاب این نمایشگاه نسخه‌های منحصربه فردی مثل نسخ چاپ اول آثار شکسپیر که گاهی با قیمت‌های شگفت‌آور 200 تا 300 هزار یورو فروخته می‌شوند. شهر لندن کتابفروشان بزرگ و استثنایی دارد و تقریبا بزرگترین کتابفروشی جهان با صدها هزار عنوان کتاب در لندن است.

ضرورت افزایش سطح ارتباطات و تماس ناشران ایرانی با ناشران خارجی

افزایش سطح مذاکره و تماس با نشر جهان بزرگترین مسئله ما است و به عنوان یک کشور تغذیه کننده از آثار فرهنگی و معارف جهانی مجبور هستیم که کتاب‌ها و آثار نویسندگان مختلف جهان را به ایران آورده و ترجمه کنیم لذا افزایش سطح ارتباط و تماس با ناشران کمک می‌کند تا بتوانیم میدان ارتباط و اعتماد نشر جهان را به خود جلب کنیم، این امر ضرورتی است که دیر یا زود بر فرهنگ ما تاثیر خود را خواهد گذاشت.

حضور در این نمایشگاه‌ها برای ناشران ایرانی کمک می‌کند که آنها دانسته‌ها و دانش خود را از تغییر و تحولات در نشر جهان افزایش دهند و سپس با مذاکره و گفت‌وگو فضای تیره و مه‌آلودی که بین نشر کتاب ایران و ناشران جهان درست شده را تلطیف کنند. شاید نمایشگاه کتاب لندن از لحاظ بازدیدکننده و فضای عرضه کتاب خیلی خیلی کوچکتر از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران است اما نمایشگاه تهران عمدتا بر حضور ناشران ایرانی تمرکز دارد درحالیکه حضور ناشران مختلف جهان با برجستگی ناشران انگلیسی در نمایشگاه کتاب لندن نمایان‌تر است.

در لندن گفت‌وگو و مذاکره برای انتقال حق رایت کتاب مثل هرنمایشگاه بین‌المللی کتاب دیگری صورت می‌گیرد و طبیعی است این مذاکرات که درآمد ارزی قابل توجهی هم سالانه برای اتحادیه ناشران و کتابفروشان آن کشور فراهم می‌کند، هیچگاه به میزان حجمی اتفاق افتاده در نمایشگاه فرانکفورت نیست اما به هرحال افزایش این نمایشگاه‌ها در جای جای جهان باعث می‌شود که فضای اقتصادی نمایشگاه کتاب فرانکفورت به تدریج کوچکتر شود ضمن اینکه نمایشگاه‌ها هم با تجربه‌اندوزی از فعالیت‌های هرساله خود می‌توانند تحولات و تغییرات بیشتری را اجرا کنند.

نمایشگاه‌هایی که تحت تاثیر نمایشگاه کتاب فرانکفورت شکل گرفتند

هرکدام از نمایشگاه‌ها یک کتابچه راهنما چاپ می‌کنند که تصویری از وضعیت نمایشگاه را در همان سال جزءبه جزء به دست بازدیدکننده می‌دهد، این دفترچه‌های راهنما علاوه بر داشتن نقشه‌های کامل، فهرستی از تمام ناشران شرکت کننده، تاریخچه مختصری از فعالیت‌ها و عناوین کتاب‌هایی که عرضه می‌کنند را در اختیار می‌گذارند و بازدیدکنندگان با داشتن این دفترچه می‌توانند از اتلاف وقت خود جلوگیری کنند؛ درواقع برای تمام کشورهای گردش‌پذیر مثل ایتالیا، انگلستان و فرانسه در تمام حوزه‌ها دفترچه‌های راهنما وجود دارد.

نمایشگاه کتاب لندن نوپا است و در طی دو الی سه دهه اخیر شکل گرفته است مثل نمایشگاه کتاب پاریس. به نظرم علت اصلی شکل‌گیری این نمایشگاه‌ها تاثیرپذیری از نمایشگاه کتاب فرانکفورت است درحقیقت کشورهای بزرگ جهان به این نتیجه رسیدند که نشر کتاب یک فعالیت اقتصادی پویا، مستمر، جذاب و تاثیرگذار است چون باعث جابجایی و انتقال فرهنگی بین کشورهای جهان می‌شود.

تجربیات اندوخته شده از نمایشگاه کتاب فرانکفورت به آنها کمک کرده که طی سال‌های اخیر با برگزاری نمایشگاه به تدریج هم به جذب گردشگر کمک کنند و هم به لحاظ حق رایت از قدرت اقتصادی برخوردار شوند، همچنین با این کار تصویر فرهنگی کشور خود را در معرض دید بازدیدکنندگان قرار دهند.

تصویر فرهنگی یک کشور در قاب نمایشگاه کتاب

نمایشگاه کتاب تنها نمایشگاهی است که شما در  آن می‌توایند تصویر فرهنگی یک کشور مثل میزان توجه به کتاب، میزان تیراژ کتاب‌ها و استقبال مخاطبان، میزان فعالیت‌های فشرده طی یکسال در آن کشور و غیره را ببینید.

کتاب‌های عرضه شده در نمایشگاه کتاب لندن بسیار متنوع هستند به عنوان مثال حوزه کتاب‌های فانتزی (ژانری که خیلی مورد توجه قرار گرفته) در این نمایشگاه بسیار پرجلوه است چون ناشران عمده‌ای در آمریکا و انگلیس به تولید کتاب‌های فانتزی می‌پردازند و علاقه‌مندان به این حوزه در جهان درحال افزایش هستند. هنوز نشر کتاب فانتزی در ایران به آن شکلی که در جهان مورد توجه قرار گرفته، نیست درحالیکه حوزه‌ای است که از لحاظ اقتصادی می‌تواند بسیار موثر و پرمخاطب باشد.

در نمایشگاه کتاب لندن، کتاب‌های ورزشی، آشپزی و تغذیه بسیار است. در این نمایشگاه می‌توان نقش تصویرگری را در کتاب خیلی پررنگ‌تر دید، امروزه در دنیا کتاب‌هایی که با تصویر همراه شدند مخاطبان بسیاری را به خود جذب کردند و اکثر کتاب‌هایی که مخاطبان آنها خانم‌ها هستند با بکرترین و زیباترین تصاویر آراسته شده‌اند، به همین دلیل می‌توان یک واریته رنگی بزرگ را از کتاب‌های گوناگون در حوزه‌های مختلف و البته حوزه ادبیات شاهد باشید.

انتشارات آکسفورد در حوزه‌های مختلف شاید هنر مجموعه‌سازی را دارد و کتاب‌های بسیاری را به صورت مجموعه عرضه می‌کند در نمایشگاه کتاب لندن با عرضه بهترین آثار خود، حضور دارد یا انتشارات بزرگ پنگوئن که بنیانگذار نشر کتاب جیبی در جهان است در این نمایشگاه به عرضه کارهای خود می‌پردازد.