به گزارش رویدادهای فرهنگی، فرید مرادی، مدیر انشارات و کتابفروشی نگاه برنامه «سفر به سرزمین واژه‌ها» از رادیو فرهنگ چهارشنبه پنجم مهرماه به بررسی نمایشگاه کتاب پاریس پرداخت.

پاریس روزگاری مهد شهرهای جهان و به عنوان عروس شهرهای جهان شناخته می‌‎شد و امروزهم این زیبایی‌ها را دارد، درچند وجه فرهنگی و روشن‌فکری، هنری و آثار تاریخی و باستانی مختلف، تولیدات صنعتی و کارخانه‌ها و تشکیلات موجود در پاریس می‌توان این شهر را یکی از استثنایی‌ترین شهرهای جهان دانست.

پاریس مهمترین مرکز مالی، تجاری، هنری، روشن‌فکری، حمل و نقل فرانسه است در تولید ماشین‌آلات، تجهیزات الکتریکی و کالاهای صنعتی و چاپ و نشر جزو پیشروترین شهرها قرار دارد تاکید من بر چاپ و نشر است چرا که یک صنعت اقتصادی مهم در فرانسه محسوب می‌شود و جزو صنایع پیشرو در آن کشور است. پاریس را مرکز جهانی هنر می‌دانند و یکی از مهمترین مراکز گردشگری در جهان است.

نمایشگاه کتاب پاریس گردهم‌آیی بزرگ در اروپا

نمایشگاه کتاب پاریس طی سالیان اخیر به تدریج به یک نمایشگاه بزرگ بین‌المللی تبدیل شده و از گردهم‌آیی‌های بزرگ در اروپا است. توجه جدی به صنعت نشر در این نمایشگاه باعث شده که از نظر کیفیت برنامه‌ریزی سطح بسیار بالایی داشته باشد، سالانه حدود 200هزار نفر برای بازدید از نمایشگاه کتاب پاریس وارد این شهر می‌شوند، نویسندگان، ناشران، موسسات مختلف، تولیدکنندگان، خبرنگاران، کتابفروشان و غیره بازدیدکنندگان اصلی نمایشگاه هستند.

مهمترین مسئله‌ای که نمایشگاه پاریس طی سال‌های اخیر مورد توجه خود قرار داده مسئله کپی رایت است و در زمینه رعایت حقوق نویسنده نمایشگاه گام‌های بسیار موثری را برداشته است. نگاه برگزارکنندگان نمایشگاه کاملا چندفرهنگی است و همه ساله تلاش دارند با افزودن بخش‌هایی به این نمایشگاه، فضای گسترده‌تر و بزرگتری را برای ترویج آثار و فرهنگ خود مهیا کنند.

یک ایده به عنوان کشور میهمان را ایجاد و سپس شهر میهمان را در آن تعریف کردند و در دوره‌های اخیر مرتبا کشور و شهرهایی به عنوان میهمان در نمایشگاه پاریس حضور پیدا می‌کنند. در برگزاری این نمایشگاه چندین نهاد کشور فرانسه مثل وزارت امورخارجه، وزارت فرهنگ، بنیاد ملی کتاب، شهرداری پاریس و غیره مشارکت دارند.

مشارکت حداکثر هزار و 400 ناشر در نمایشگاه کتاب پاریس

نمایشگاه کتاب پاریس مساحت چندان زیادی ندارد و اختصاص فقط یک سالن در آن باعث شده که تاحدی رضایت علاقه‌مندان را به خود جلب کند.نمایشگاه کتاب پاریس از سال 1981 میلادی در دو بخش ناشران داخلی (با تکیه بر ناشران فرانه زبان) و ناشران خارجی آغاز به کار کرده است. دو روز آغاز به متخصصان و ناشران کشورهای مختلف اختصاص دارد و دو روز پایانی مطابق تمام نمایشگاه‌های بین‌المللی به عموم شرکت‌کنندگانی دوست دارند از نمایشگاه کتاب دیدن کنند یا با ناشران و نویسندگان گفتگویی داشته باشند.

نمایشگاه کتاب پاریس در روزهای آغاز بهار در فرانسه برگزار می‌شود و محل برگزاری آن محل دائمی نمایشگاه‌های پاریس است علاوه بر نمایشگاه کتاب جلسات متعددی برای ملاقات و گفت‌وگو با نویسندگان و اهالی نشر در این نمایشگاه برپا می‌شود.آمارها نشان می‌دهد که طی سال‌های 2015 تا 2017 نمایشگاه کتاب پاریس بین هزار و 200 تا هزار و 400 ناشر و نزدیک دو هزار کتابفروش را پذیرا بوده است.

از حضور سه هزار و 500 متخصص تا بازدید 200 هزارنفر از مردم

به طور متوسط حدودا 300نشست تخصصی در حوزه کتاب و نشر با حضور میهمانانی از کشورهای مختلف که گاهی به بیش از 50 کشور هم می‌رسد، برگزار می‌شود؛ متوسط بازدیدکنندگان طی سال‌های اخیر بین 150 تا 200 هزار نفر در نمایشگاه کتاب پاریس بوده است، همچنین حدود سه هزار و 500متخصص به طور میانگین در نمایشگاه حضور پیدا می‌کنند و خود وزارت فرهنگ در فرانسه تسهیلاتی را ایجاد می‌کند که دانش‌اموزان بتوانند به راحتی از این نمایشگاه بازدید داشته باشند

محل نمایشگاه پاریس به گونه‌ای است که از لحاظ دسترسی و موقعیت مکانی، به دلیل واقع شدن در منطقه 15 پاریس گذر مترو، تراموا، مترو و اتوبوس و تاکسی در آنجا آسان‌تر است. نمایشگاه کتاب پاریس 10 در ورودی و درهای ورودی هرکدام به یک گروه از بازدیدکنندگان اختصاص دارد یعنی یک در برای ناشران حرفه‌ای، یک در برای خبرنگاران، یک در برای مترجمان و غیره است.

انس با کتاب مردم را به نمایشگاه کتاب می‌کشاند

نمایشگاه پاریس عمدتا بر چند محور تکیه می‌کند که مهمترین محورهای آن کشور میهمان، شهرهای میهمان، کاراکترها و شخصیت‌های تاریخی فرانسه، حقوق نویسنده و نشر، گردشگری، سفر و سفرنامه‌نویسی است. قیمت ورودی نمایشگاه متوسط 12 یورو بوده که البته برای دانشجویان و افراد بالای 60 سال گاه 50 درصد تخفیف هم در نظر گرفته می‌شود.

در نمایشگاه کتاب پاریس علیرغم آنکه عمدتا کشور فرانسه کشوری فرهنگی است و مصرف کتاب در آن آمار بالایی دارد و تقریبا اکثریت طبقه متوسط جامعه ضمن انس با کتاب آن را خریداری می‌کنند اما بازدید از نمایشگاه جاذبه‌هایی دارد که باعث می‌شود تا آخرین لحظات صف‌های طولانی برای بازدید وجود داشته باشد.

در بخش داخلی نمایشگاه مهمترین ناشران کشور فرانسه حضور دارند و کتاب‌های خود را به نمایش می‌گذارند در فواصل غرفه‌های ناشران بخش‌هایی برای مذاکره درباره کپی رایت و خرید و فروش آن و تقسیم‌بندی ناشران به صورت حوزه‌های کاری وجود دارد.

سال 1988 نمایشگاه پاریس تصمیم گرفت که کشور میهمان داشته باشد و از سال 2011 این ایده را تعمیم دادند و شهر میهمان ویژه را هم در نمایشگاه برگزار کردند. مهمترین خاصیت نمایشگاه بین‌المللی کتاب پاریس این است که به اهالی کتاب و کتابخانه‌های پاریس این امکان را می‌دهد که با متون دست اول کشورهای مختلف ارتباط برقرار کنند و بدانند که چه اتفاقات فرهنگی از نظر نشر کتاب و از طرف ناشران صاحب نام در دنیا افتاده است.

افزایش ارتباط نشر ایران با کشورهای مختلف ضمن حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب

در 2015 ایران غرفه‌ای را در نمایشگاه پاریس گرفت از طرف موسسات فرهنگی ایران و نمایندگی نشر جمهوری اسلامی ایران را در نمایشگاه پاریس برعهده داشتند و کتاب‌های مختلفی از ایران در آنجا عرضه شد. غرفه ایران در کنار غرفه عمان، اسلواکی و قطر قرار داشت و در آنجا برای نمایشگاه کتاب تهران هم تبلیغاتی شد.

غرفه ایران در حدود 23 متر بود چون اصولا نمایشگاه پاریس بزرگ نیست و غرفه‌ها در آن کوچک هستند. حضور ایران باعث شد که تاحدودی ارتباط نشر ایران با کشورهای معتبر و پیشرفته جهان بیشتر شود. یک نیمروز در آن نمایشگاه به شهر تهران اختصاص داشت و نام آن را روز تهران گذاشتند.

در سال 2015 میزگردی مفصلی درباره چاپ و نشر کتاب‌های شعر در کشورهای حوزه خلیج فارس برگزار شد که برخی از ناشران ایرانی در این نشست حضور یافتند؛ از ایران احمد شاکری در این جلسه بودند و مباحثی را مطرح کردند.

یکی از مهمترین مسائلی که در نمایشگاه بین‌المللی اتفاق می‌افتد مذاکره‌ای است که کشورها می‌توانند درباره حق چاپ کتاب‌ها یا حق رایت انجام دهند و حضور ایران در اینگونه نمایشگاه‌ها باعث افزایش سطح تماس ناشران ایرانی با ناشران بین‌المللی و جهانی می‌شود و امکان این ارتباط، گفت‌وگو و تفاهم فراهم می‌شود تا زمینه‌ای برای بازدید ناشران جهان از نمایشگاه بین‌المللی تهران بازدید کنند و مسئله کپی رایت صورت واقع به خود گیرد.