به گزارش روابط عمومي موسسه خانه كتاب،نشست نقدوبررسي كتاب «سينما اگر باشد» تاليف احمد طالبي‌نژاد عصر چهارشنبه (۱۱ بهمن ماه)  در سراي اهل قلم با حضور مولف اثر و خسرو دهقان برگزار شد.

در ابتداي اين نشست، احمد طالبي نژاد با اشاره به سابقه حضور خود و خسرو دهقان در حوزه نقد گفت: ما در دهه شصت جزو اركان اصلي نقد به خصوص به لحاظ كميت و كيفيت بوديم و در اين عرصه سال ها مداومت كرديم. دهقان از لحاظ سواد سينمايي يكي از نخبه هاي نقد و نوشتار سينمايي است. 

وي به سابقه انتشار كتاب «سينما اگر باشد» اشاره كرد و گفت: اين كتاب يك بار در دهه هفتاد با اسم «در حضور سينما» از سوي بنياد سينمايي فارابي چاپ شد و مدتي بعد ناياب شد. بنابراين تصميم گرفتم آن را باز چاپ كنم. كتاب زماني تاليف شد كه از فضاي مجازي خبري نبود. بعد از رواج فضاي مجازي و آشتي من با اين فضا، شروع به بازنگري اين كتاب كردم. امروزه كار پژوهش بسيار ساده شده است و با يك جست و جو در اينترنت مي توان به حجم زيادي از اطلاعات دست پيدا  كرد اما در آن دوران براي كسب اطلاعات بايد تلاش زيادي صورت مي گرفت.

طالبي نژاد ادامه داد: محمد بهشتي، مدير سابق بنياد سينمايي فارابي  بود؛ اين بنياد مركز ثقل فعاليت هاي سينمايي ايران به حساب مي آمد. روزي به من گفتند كه هيچ كس راجع به سينماي بعد از انقلاب كتابي ننوشته است و اين حرف من را به نوشتن كتاب تشويق كرد. خط قرمز بهشتي براي نوشتن اين كتاب توهين نكردن به بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران و انقلاب بود. در نتيجه قرارداد صوري بين ما نوشته شد. حدود دو سال پژوهش در مورد اين كتاب طول كشيد؛ اطلاعات درباره سال هاي وليه انقلاب و افراد آن زمان كم بود؛ از پايان نامه اي كه آقاي هوشنگ گلمكاني نوشته بود استفاده كردم. وقتي كتاب آماده چاپ شد دوره صدارت آقاي بهشتي هم تمام شد. منابع من براي نوشتن اين كتاب بخش امور بين الملل سينماي فارابي بود. براي نوشتن اين كتاب از تحقيقات ميداني و كتابخانه اي استفاده كردم. با وجود اينكه اين كتاب پيشنهاد آقاي بهشتي بود اما سعي كردم استقلال خودم را حفظ كنم.

وي بيان كرد: در نيمه دهه شصت و هفتاد هيچ جشنواره اي در هيچ جا نبود كه بدون يك فيلم ايراني برگزار شود. در كوران انقلاب ترديد زيادي وجود داشت كه آيا در نظام جمهوري اسلامي ايران سينما خواهيم داشت. در نتيجه عده اي شغل خود را تغيير دادند و ابزارهاي سينمايي خود به فروش رساندند. به طوري كه فردين فروش فروشي باز كرد چون فكر مي كرد ديگر سينمايي وجود نخواهد داشت.

 طالبي نژاد گفت: عنوان اين كتاب از سخنراني بينانگذار جمهوري اسلامي ايران كه گفته اند"سينما اگر باشد" گرفته شده است. بعدها در ستايش فيلم «گاو» منظور از جمله ايشان مشخص شد كه گفتند سينما بايد  به تهي دستان و... بپردازد. بنابراين سينما از مرگ حتمي نجات پيدا كرد و غير از بنيانگذار جمهوري اسلامي كسي موافقتي با سينما نداشت. در آن دوران برزخي سعي كردم در بخش اول كتاب توضيح دهم كه چه اتفاقي افتاده است.

وي در مورد بخش دوم كتاب توضيح داد و گفت: عنوان  اين بخش را ققنوس گذاشته ام چرا كه سينماي ايران از زير خاكستر  بيرون مي آيد اما در بخش سوم سعي كردم به تعامل و داد و ستد بين جامعه و هنر بپردازم. امروزه حتي عام ترين مردم سواد سينمايي دارند. در سينماي بعد از انقلاب تلاش شد موضوع فيلم ها به واقعيت جامعه نزديك شود؛ به اين صورت كه داستان هايي انتخاب شوند كه باورپذيرتر باشند. اما امروزه معتقدند در اين زمينه هم اغراق كرديم؛ واقع گرايي در سينماي ايران جواب نمي دهد و كمي تخيل و رويا براي تماشاگر عادي لازم است. همين امر هم باعث شده تا فيلمسازاني مانند فريدون جيراني به سمت الگوبرداري و بازسازي فيلم فارسي‌ها بروند. ما نبايد همه رويا را از سينما مي‌گرفتيم. الان سليقه مردم عادي به سمت دهه چهل برمي گردد.

اين منتقد عنوان كرد: عنصر اتفاق از عناصر هنر عامه پسند است. رمان هاي قطور داراي عنصر اتفاق هستند. كتاب بامداد خمار يكي از زيبا ترين رمان هاي عامه پسند است. مردم ثابت كردند كه اگر چيزهاي خوبي پخش شود از آن استقبال مي كنند.

در ادامه اين نشست، خسرو دهقان درباره ويژگي هاي نويسنده كتاب «سينما اگر باشد» توضيح داد و گفت: طالبي نژاد  متولد كوير است و خصايص كويري(صبر و استقامت۹ را دارد. ما در  ايران پديده‌هاي كويري هم چون سهراب سپهري  را داريم كه طبع كويري دارند. طالبي نژاد قبل از انقلاب به اندوختن دانش مشغول  بود و بعد از انقلاب حاصل جمع آوري و اندوخته خود را منتشر مي كند. از اوايل دهه شصت ايشان را مي شناسم. طالبي نژاد در همه زمينه ها فعال است و چند وجهي است. ده ها كتاب دارد و چند كتابش يا زير چاپ يا آماده انتشار است. او مدرس، داور، صاحب امتياز چند مجله نيز بوده است.

دهقان با اشاره به بخش اول كتاب گفت: بعد از سال ۵۷ كل سينماي ايران مانند مجروحي بود كه تصادف كرده و گوشه خيابان افتاده است. به صورت اتفاقي  بنياد سينمايي فارابي پيدا مي شوند و اين مريض را كه فقط نبض دارد به بيمارستان مي برند. سينماي كنوني ايران  مديون بنياد سينمايي فارابي آن دوران است. سينماي ايران يك سينماي دولتي است.

وي در مورد بخش دوم كتاب «سينما اگر باشد» توضيح داد و گفت: بخش دوم اين كتاب در مورد زيبا شناسي فيلم است؛ زيبا نشاسي فيلم يعني منتاژ، صحنه پردازي و عواملي كه سينما را مي سازد. به عبارتي بخش دومين كتاب  بر عناصر تشكيل دهنده سينما متمركز است. بخش سوم كتاب بسيار مهم است كه به تفكر طالبي نژاد نزديك و به زبان ساده بيان مي كند كه واقعيت چيست. اين كتاب تنها وقايع‌نگاري سينماي بعد از انقلاب نيست و بند بند آن از ذهن تحليل‌گر مولف بيرون مي‌آيد. اين كتاب روزنامه نيست كه به سالشمار اتفاقات بپردازد. نقدونظر موجود در اين كتاب هم بدون ملاحظات است و به نظرم هر پژوهشگري كه بخواهد درباره تاريخ سينماي ايران بنويسد به اين كتاب لازم دارد.